A. Lý thuyết
I. Công cơ
- Khi cơ co tạo ra một lực tác động vào vật làm vật di chuyển tức là đã sinh ra công
- Công sử dụng để vận động và lao động
+ Cách tính: A = F.s
1J = 1 N.m
Hình 10.1 Máy ghi công của cơ (Cung chia độ chỉ biên độ co cơ ngón tay)
- Công của cơ phụ thuộc vào các yếu tố:
- Trạng thái thần kinh.
- Nhịp độ lao động.
- Khối lượng của vật.
II. Sự mỏi cơ
Sự mỏi cơ là hiện tượng cơ làm việc nặng và lâu → biên độ co cơ giảm dần và ngừng hẳn.
1. Nguyên nhân:
- Khi sự oxy hóa các chất dinh dưỡng do máu mang tới tạo ra năng lượng cung cấp cho sự co cơ đồng thời sản sinh ra nhiệt và chất thải là CO2.
- Nếu lượng oxy cung cấp thiếu thì sản phẩm tạo ra trong điều kiện yếm khí là axit lactic tăng và năng lượng sinh ra ít. Axít lactic bị tích tụ sẽ đầu độc làm mỏi cơ.
⇒ Nguyên nhân là do:
- Lượng ôxi cung cấp cho cơ thiếu.
- Năng lượng cung cấp ít.
- Sản phẩm tạo ra là axit lactic gây đầu độc cơ.
2. Biện pháp:
- Khi mỏi cơ cần được nghỉ ngơi, thở sâu kết hợp với xoa bóp cho máu lưu thông nhanh. Sau khi chạy nên đi bộ từ từ đến khi hô hấp trở lại bình thường mới nghỉ ngơi và xoa bóp.
- Để lao động có năng suất cao cần làm việc nhịp nhàng vừa sức.
- Rèn luyện cơ thể thường xuyên thông qua lao động thể dục thể thao.
III. Thường xuyên luyên tập rèn luyện cơ
- Khả năng co cơ của người phụ thuộc vào những yếu tố:
- Thần kinh: tinh thần sảng khoái, ý thức cố gắng.
- Thể tích của cơ: Bắp cơ lớn thì khả năng co cơ mạnh.
- Lực của cơ co.
- Khả năng dẻo, dai.
- Thường xuyên tập luyện thể dục thể thao vừa sức có tác dụng:
- Tăng thể tích cơ bắp.
- Tăng lực co cơ, cơ thể phát triển cân đối.
- Xương cứng chắc, hoạt động tuần hoàn, hô hấp tiêu hóa có hiệu quả.
- Tinh thần sảng khoái, năng suất lao động cao.
Hình 10.2 Các hoạt động rèn luyện thân thể
B. Trả Lời Câu Hỏi SGK
1. Giải bài 1 trang 36 SGK Sinh học 8
Công của cơ được sử dụng vào mục đích nào?
Hướng dẫn giải
Công của cơ được sử dụng trong các thao tác vận động và trong lao động.
- Nếu có một lực F tác động vào làm vật dịch chuyển một quãng đường s theo phương của lực thì sản sinh một công là: A = Fs
2. Giải bài 2 trang 36 SGK Sinh học 8
Hãy giải thích nguyên nhân của sự mỏi cơ.
Hướng dẫn giải
Nguyên nhân của sự mỏi cơ:
- Khi sự oxy hóa các chất dinh dưỡng do máu mang tới tạo ra năng lượng cung cấp cho sự co cơ đồng thời sản sinh ra nhiệt và chất thải là CO2.
- Nếu lượng oxy cung cấp thiếu thì sản phẩm tạo ra trong điều kiện yếm khí là axit lactic tăng và năng lượng sinh ra ít. Axít lactic bị tích tụ sẽ đầu độc làm mỏi cơ.
3. Giải bài 3 trang 36 SGK Sinh học 8
Nêu những biện pháp để tăng cường khả năng làm việc của cơ và các biện pháp chống mỏi cơ.
Hướng dẫn giải
- Biện pháp tăng cường khả năng làm việc của cơ:
- Để lao động có năng suất cao cần làm việc nhịp nhàng, vừa sức là đảm bảo khối lượng và nhịp co cơ thích hợp. Ngoài ra, cũng cần có tinh thần thoải mái vui vẻ.
- Việc rèn luyện thân thể thường xuyên thông qua lao động, thể dục thể thao sẽ làm tăng dần khả năng co cơ và sức chịu đựng của cơ, đây cũng là biện pháp nâng cao năng suất lao động.
- Biện pháp chống mỏi cơ.
- Khi mỏi cơ cần được nghỉ ngơi, thở sâu kết hợp với xoa bóp cho máu lưu thông nhanh. Sau hoạt động chạy (khi tham gia thể thao) nên đi bộ từ từ đến khi hô hấp trở lại bình thường mới nghỉ ngơi và xoa bóp.
4. Giải bài 4 trang 36 SGK Sinh học 8
Hằng ngày tập thể dục đều đặn và dành 30 phút buổi chiều để tham gia thể thao. Chú ý đừng vui chơi quá sức, ảnh hưởng đến lao động và học tập. Hãy theo dõi sự phát triển của cơ sau 3 tháng.
Hướng dẫn giải
Rèn luyện cơ và thân thể theo hướng dẫn trong sách giáo khoa, theo dõi sự phát triển của cơ thể và rút ra kinh nghiệm để điều chỉnh sự rèn luyện tiếp theo sao cho phù hợp.
