A. Lý thuyết
I. Các cơ quan dinh dưỡng
1. Tiêu hóa
Cấu tạo hệ tiêu hóa của chim bồ câu
- Hệ tiêu hóa có cấu tạo hoàn chỉnh hơn bò sát, nên có tốc độ tiêu hóa cao hơn.
- Ống tiêu hóa đã phân hóa: miệng – hầu – thực quản – diều – dạ dày tuyến – dạ dày cơ – ruột non – ruột già – hậu môn
- Mỗi cơ quan đảm nhận một chức năng riêng nên tốc độ tiêu hóa cao hơn
- Không có răng, thiếu ruột thẳng tích trữ phân
- Thực quản đã có diều có chức năng: chứa và làm mềm thức ăn trước khi đưa vào dạ dày vì chim không có răng để nghiền nát thức ăn như những động vật khác
- Dạ dày phân nhánh thành dạ dày tuyến(tiết dịch tiêu hóa) và dạ dày cơ (co bóp, nghiền nát thức ăn) nên tốc độ tiêu hóa nhanh
2. Tuần hoàn
- Tim 4 ngăn, gồm 2 nửa phân tách nhau hoàn toàn. Nửa trái chứa máu đỏ tươi, nửa phải chứa máu đỏ thẩm. Có 2 vòng tuần hoàn
- Máu nuôi cơ thể giàu ôxi (máu đỏ tươi)
3. Hô hấp
- Phổi gồm một mạng ống khí dày đặc
- Một số ống khí thông với túi khí → bề mặt trao đổi khí rộng
- Trao đổi khí:
- Khi bay do túi khí
- Khi đậu nhờ sự thay đổi thể tích lồng ngực
- Túi khí còn làm giảm khối lượng riêng của chim và giảm ma sát nội quan khi bay.
Sơ đồ hệ hô hấp
4. Bài tiết và sinh dục
- Bài tiết: Thận sau, không có bóng đái. Nước tiểu thải ra ngoài cùng phân.
- Sinh dục: Thụ tinh trong, chim trống có đôi tinh hoàn và các ống dẫn tinh, chim mái có buồng trứng và ống dẫn trứng bên trái phát triển.
Hệ bài tiết và hệ sinh dục của chim
A- Hệ niệu sinh dục chim trống
B- Hệ niệu sinh dục chim mái
1- Thận, 2- Ống dẫn nước tiểu, 3- Xoang huyệt, 4- Tuyến trên thận
5- Tinh hoàn, 6- Ống dẫn tinh, 7- Buồng trứng, 8- Phễu của ống dẫn trứng
9- Ống dẫn trứng, 10- Lỗ đổ ra xoang huyệt của ống dẫn trứng
11- Ống dẫn trứng bên phải tiêu giảm
II. Thần kinh và giác quan
- Bộ não phát triển:
- Não trước lớn
- Tiểu não có nhiều nếp nhăn
- Não giữa có 2 thùy thị giác.
- Giác quan
- Mắt tinh có mi thứ 3 mỏng
- Tai có ống tai ngoài nhưng chưa có vành tai
B. Trả Lời Câu Hỏi SGK
1. Giải bài 1 trang 142 SGK Sinh học 7
Trình bày đặc điểm hô hấp ở chim bồ câu thể hiện sự thích nghi với đời sống bay?
Hướng dẫn giải
Đặc điểm hô hấp ở chim bồ câu thích nghi với đời sống bay:
- Phổi gồm một hệ thống ống khí dày đặc tạo nên bề mặt trao đổi khí rất rộng.
- Sự thông khí qua phổi nhờ vào hệ thống túi khí phân nhánh len lỏi vào hệ cơ quan, trong các xoang rỗng của xương.
- Khi chim bay, hô hấp nhờ vào túi khí ngực và túi khí bụng phối hợp hoạt động làm cho không khí đi qua hệ thống ống khí theo một chiều, giúp phổi không có khí đọng, tận dụng lượng oxi hít vào.
- Khi chim đậu, hoạt động hô hấp nhờ vào sự thay đổi thể tích lồng ngực.
- Hô hấp nhờ hệ thống túi khí hoạt động theo cơ chế hút đẩy tạo lên một dòng khí liên tục đi qua các ống khí trong phổi theo chiều nhất định, sử dụng được nguồn ôxi với hiệu suất cao, nhất là trong khi bay.
2. Giải bài 2 trang 142 SGK Sinh học 7
So sánh những điểm sai khác về cấu tạo trong của chim bồ câu với thằn lằn theo bảng sau. Nêu ý nghĩa của sai khác đó?
Hướng dẫn giải
- So sánh:
- Ý nghĩa của sự sai khác: Các sai khác là đặc điểm tiến hóa của chim bồ câu giúp chúng thích nghi với đời sống bay lượn. Để bay lượn hiệu quả chim bồ câu cần có nhu cầu năng lượng lớn, cần lượng oxi dồi dào và trọng lượng cơ thể nhỏ.
