- Tên sáng kiến: “Phương pháp giúp học sinh học bài và làm bài tập ở nhà môn Toán 6”.
I. ĐẶT VẤN ĐỀ
1. Tên sáng kiến
“Phương pháp giúp học sinh học bài và làm bài tập ở nhà môn Toán 6”.
2. Sự cần thiết, mục đích của việc thực hiện sáng kiến (lý do nghiên cứu).
Muốn đạt kết quả cao trong học tập môn toán, ngoài sự tập trung chú ý trong nghe giảng, tích cực phát biểu ý kiến, học sinh còn cần phải chăm chỉ học bài và làm bài ở nhà. Nếu ta chỉ học tập trên lớp mà không ôn bài, không vận dụng kiến thức đã học để giải bài tập cũng như liên hệ với thực tiễn cuộc sống thì trước hết là tư duy kém phát triển ảnh hưởng rất lớn đến việc hình thành nhân cách con người.
Do đó vấn đề học bài và làm bài tập ở nhà trở thành vô cùng quan trọng đối với tất cả học sinh. Hiện nay, do thay đổi chương trình và đổi mới phương pháp giảng dạy lấy học sinh làm trung tâm thì việc học bài và làm bài tập ở nhà cần phải đặt lên vị trí hàng đầu. Vấn đề này trở thành một chuyên mục mà nhiều thầy cô giáo phải quan tâm.
Để chỉ ra những hoạt động cụ thể của học sinh cần phải làm và chỉ ra những phương pháp học bài và làm bài tập ở nhà nhằm nâng cao chất lượng học tập môn Toán tôi mạnh dạn đưa ra một sáng kiến nhỏ: “Phương pháp giúp học sinh học bài và làm bài tập ở nhà môn Toán 6”.
II. NỘI DUNG SÁNG KIẾN:
1. Thực trạng.
Sau khi nhận nhiệm vụ giảng dạy bộ môn Toán khối lớp 6 dạy tôi đã tiến hành điều tra cơ bản thì thấy:
Số học sinh lười học bài, lười làm bài tập chiếm khoảng 85%; số học sinh yêu thích môn Toán chiếm khoảng 15%.
Kiểm tra khảo sát chất lượng bộ môn đầu năm.
| Lớp | Tổng số HS | Giỏi | Khá | TB | Yếu | Kém | |||||
| SL | % | SL | % | SL | % | SL | % | SL | % | ||
| 6A1 | 26 | 1 | 3.8 | 4 | 15.4 | 10 | 38.5 | 7 | 26.9 | 4 | 15.4 |
| 6A2 | 20 | 1 | 5.0 | 2 | 10.0 | 8 | 40.0 | 5 | 25.0 | 4 | 20.0 |
| K6 | 46 | 2 | 4.3 | 6 | 13.0 | 18 | 39.2 | 12 | 26.1 | 8 | 17.4 |
Chất lượng học tập môn Toán chưa cao, các em chưa có ý thức tự giác trong học tập, chưa có kế hoạch về thời gian hợp lý khi tự học ở nhà.
Còn ham chơi, học còn mang tính chất để lấy điểm, chưa hiểu sâu kiến thức toán học, không tự ôn luyện một cách thường xuyên có hệ thống.
Trong lớp chưa thật tập trung chú ý vào bài giảng của thầy cô chưa chịu đào sâu suy nghĩ để phát triển ra các kiến thức mới.
Chưa biết sử dụng đúng sách giáo khoa, sách nâng cao vừa sức, còn hiện tượng dấu dốt không chịu học hỏi bạn bè.
Để khắc phục những tình trạng trên nhằm nâng cao chất lượng cho học sinh và làm cho học sinh yêu thích môn Toán hơn. Tôi đã tiến hành các biện pháp giáo dục dưới đây:
2. Giải pháp.
2.1. Tự giác trong học tập.
Hướng dẫn học sinh học bài và làm bài tập ở nhà trước hết cần phải xác định cho các em ý thức học tập tự giác. Cụ thể học tập vừa là quyền lợi vừa là nghĩa vụ; vừa là học vừa cũng là chơi vì chơi để mà học, học để mà chơi. Không câu nệ, gò bó các em, bắt các em phải học nhiều bằng cách ra nhiều câu hỏi và bài tập. Giáo viên chỉ nên ra những câu hỏi trọng tâm, bài tập đơn giản dễ hiểu, dễ nhớ, dễ vận dụng đáp ứng với yêu cầu nội dung bài giảng là đủ. Như vậy tự học ở nhà, rèn luyện cho các em thói quen độc lập suy nghĩ, không lùi bước trước những câu hỏi khó, bài tập khó.
2.2. Cách học bài ở nhà:
- Trước hết học sinh cần phải có phong cách khoa học trong học tập, tự rèn luyện cho mình các thói quen tốt sau đây:
a) Thói quen tập trung chú ý: nếu khi học các em biết tập trung chú ý thì hiệu suất học tập sẽ cao hơn, tránh vừa học vừa xem tivi, vừa nghe nhạc…
b) Thói quen làm việc theo thời gian biểu:
Là học sinh biết tập cho mình tự lên thời gian biểu cho từng ngày, từng tuần, từng tháng… việc lên thời gian biểu như thế giúp các em hình dung được các công việc phải làm và có phương án cụ thể điều chỉnh hợp lí khi cần thiết, phải tập được thói quen giờ nào việc ấy. Việc hôm nay không để đến ngày mai.
c) Thói quen học nhẩm trong não (tưởng tượng).
- Giáo viên cần hướng dẫn học sinh học bài ở nhà theo trình tự:
+ Những kiến thức thu nhận được ở lớp cần phải được tái diễn trong bộ nhớ
Bằng cách hồi tưởng lại những gì nghe thấy. Học sinh cần 9, 10 phút để hình dung lại toàn bộ nội dung bài giảng.
Khi học sinh hồi tưởng lại lần hai góp phần hiểu và nhớ thêm một lần nữa, do mới học xong nên nhớ được hầu hết các nội dung bài giảng trên lớp giúp học sinh thuộc nhanh hơn, từ đó không tốn thời gian. Cuối cùng ghi chú lại bằng sơ đồ hoặc tóm tắt nội dung chính vào sổ tay toán học cho riêng mình.
d) Thói quen đọc sách giáo khoa, và nghiên cứu sách giáo khoa trước khi đến lớp.
Để chủ động trong học tập, học sinh nên bớt chút thời gian đọc trước nội dung sắp học, sơ bộ nắm được ý chính, cơ bản đến khi học, học sinh chủ động hơn khi tham gia chiếm lĩnh kiến thức ở trên lớp.
2.3. Cách làm bài tập:
Để giải bài tập toán ở nhà, trước hết ta cần đọc kĩ đề bài, phân tích và xác định bài tập cần sử dụng định lí nào, công thức hay khái niệm gì? Đồng thời có thuộc kiểu dạng nào, giống hay không giống các bài tập đã học, hay ví dụ trong bài giảng trên lớp. Từ những kiến thức đã lĩnh hội, ta mới áp dụng để đưa ra quyết định giải pháp cụ thể đối với bài tập đã cho. Với những bài toán khó quá, không giải được ta cần đọc thêm sách tham khảo, hỏi bạn bè, thầy cô giáo để tìm hướng giải quyết, không nên chép lời giải của sách giáo khoa, hay cách làm của ai đó mà phải tự mình nghiên cứu suy nghĩ phát hiện cách giải của bài toán. Sau khi giải xong đặt câu hỏi xem có cách nào khác hay hơn, ngắn gọn hơn cách đã giải, đồng thời thử đề xuất một bài toán tương tự như bài tập đã làm. Cuối cùng ghi cách giải hay, độc đáo vào sổ tay toán học riêng của mình.
2.4. Hướng dẫn học sinh học bài và làm bài tập ở nhà:
Cụ thể đối với bài học “Tập hợp – Phần tử của tập hợp” sách giáo khoa toán 6 tập một.
Khi các em hồi tưởng lại, để nhớ kĩ lí thuyết, tức là phải biết được: tập hợp, kí hiệu tập hợp, nhận biết phần tử thuộc hay không thuộc tập hợp; số lượng phần tử của tập hợp, sau đó vận dụng vào làm bài tập được giáo viên ra về nhà dưới hình thức “ phiếu học tập”.
Phiếu học tập
Câu 1: Hãy cho một ví dụ về tập hợp. Hãy cho một ví dụ về tập hợp số.
Câu 2: Cho biết số phần tử của mỗi tập hợp câu trên. Khi đó, chỉ ra một phần tử không thuộc tập hợp đó.
Câu 3: Cho biết cách viết tập hợp, có thể viết tập hợp đã chỉ ra ở câu trên theo những cách nào? Hãy minh hoạ.
Câu 4: Làm bài tập 1, trang 6 SGK.
Câu 5: Bạn Bình nói : Tập hợp các chữ cái có mặt trong từ “Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam” là: 
. Theo em bạn Bình nói đúng hay sai? Tại sao?
Câu 6: Làm bài tập 3, trang 6 SGK.
Câu 7: Làm bài tập 4, trang 6 SGK.
Câu 8: Làm bài tập 5, trang 6 SGK.
Câu 9: Nối mỗi dòng ở cột bên trái với mỗi dòng ở cột bên phải trong bảng sau, để được khẳng định đúng.
| 1.Tập hợp | a) { 1; 2; 3; 4; 5; 6 } |
| 2. Tập hợp | b) {0; 1; 2; 3; 4; 5} |
| 3. Tập hợp | c){ 2; 3; 4; 5; 6} |
| 4. Tập hợp | d) {0; 2; 4; 6; 8 } |
Câu 10: Cho hai tập hợp: A = {2; 3; 4; 5; 6}; B = {0; 2; 4; 6}. Điền dấu x vào ô trong bảng sau, sao cho câu trả lời là đúng.
| Câu | Đúng | Sai |
| 1. Số 2 không thuộc cả hai tập hợp đã cho | | |
| 2. Số 6 thuộc tập hợp A và số 6 cũng thuộc tập hợp B | | |
| 3. Các số 2, 4, 6 đồng thời thuộc hai tập hợp đã cho | | |
| 4. Số 3 chỉ thuộc tập hợp A mà không thuộc tập hợp B | | |
| 5. Không có số nào thuộc tập hợp B mà không thuộc tập hợp A | | |
| 6. Số 0 thuộc tập hợp B, còn số 5 không thuộc tập hợp A | | |
III. ĐÁNH GIÁ VỀ TÍNH MỚI, TÍNH HIỆU QUẢ VÀ KHẢ THI, PHẠM VI ÁP DỤNG
1. Tính mới:
- Sáng kiến lần đầu được áp dụng và đem lại hiệu quả tại trường THCS Vồ Dơi.
- Sáng kiến không trùng với nội dung của các sáng kiến đã được công nhận trước đó.
- Giúp học sinh vận dụng vào việc học bài và làm bài ở nhà mang lại hiệu quả cao hơn so với các phương học trước đây.
- Đổi mới phương pháp giảng dạy lấy học sinh làm trung tâm thì việc học bài và làm bài tập ở nhà cần phải đặt lên vị trí hàng đầu và được nhiều thầy cô giáo hiện nay quan tâm.
2. Tính hiệu quả và khả thi:
- Phù hợp với chức năng, nhiệm vụ được giao của người giáo viên và điều kiện thực hiện nhiệm vụ của đơn vị trường THCS Vồ Dơi.
- Dễ thực hiện, tiết kiệm thời gian và chi phí cho giáo viên khi áp dụng vào giảng dạy.
+ Qua dạy đối chứng và kiểm nghiệm tôi thấy chất lượng học tập được nâng lên một cách rõ rệt.
- Chất lượng học sinh giỏi được nâng cao có 1học sinh đạt giải khuyến khích trong cuộc thi giải Toán qua mạng internet cấp huyện ở khối lớp 6.
- Chất lượng bộ môn Toán 6 cuối năm như sau:
| Lớp | Tổng số HS | Giỏi | Khá | TB | Yếu | Kém | |||||
| SL | % | SL | % | SL | % | SL | % | SL | % | ||
| 6A1 | 26 | 2 | 7.7 | 7 | 26.9 | 13 | 50.0 | 4 | 15.4 | 0 | 0.0 |
| 6A2 | 20 | 3 | 15.0 | 4 | 20.0 | 10 | 50.0 | 3 | 15.0 | 0 | 0.0 |
| K6 | 46 | 5 | 10.9 | 11 | 23.9 | 23 | 50.0 | 7 | 15.2 | 0 | 0.0 |
- Số học sinh yêu thích toán ngày càng nhiều hơn. Từ đó các em có kế hoạch học hỏi thêm ở SGK, ở bạn bè, phát huy duy trì niềm say mê học toán của các em. Học sinh đã biết tự củng cố, ôn luyện các kiến thức bài tập, biết phối hợp các kiến thức đã học vào bài tập.
3. Phạm vi áp dụng:
Đề tài được thực hiện trong phạm vi khối lớp 6 của trường THSC vồ Dơi từ năm học 2016 – 2017 và sẽ tiếp tục nghiên cứu, bổ sung điều chỉnh phù hợp để áp dụng tiếp với đối tượng học sinh khối 7; 8; 9 trong những năm tới.
IV. KẾT LUẬN
Đối với sáng kiến kinh nghiệm “Phương pháp giúp học sinh học bài và làm bài tập ở nhà môn Toán 6” khi thực hiện đã góp phần rèn luyện cho học sinh thói quen học và làm bài tập ở nhà, nâng cao chất lượng dạy và học trong nhà trường.
Đây là sáng kiến kinh nghiệm của tôi rất mong được sự góp ý của đồng nghiệp và của các cấp lãnh đạo để giúp tôi có những nhìn nhận tốt hơn trong thời gian tới.