1. Tóm tắt lý thuyết
1.1. Đột biến cấu trúc NST là gì?
- Đột biến cấu trúc NST là những biến đổi trong cấu trúc NST.
- Các dạng đột biến cấu trúc NST:
+ Mất đoạn NST: là một đoạn nào đó của NST bị mất đi so với dạng ban đầu, làm độ dài của NST giảm đi.
Hinh 22.1a Đột biến mất đoạn
+ Lặp đoạn là 1 đoạn NST có thể lặp lại 1 hay nhiều lần, làm tăng số lượng gen trên đó.
Hinh 22.1b Đột biến lặp đoạn
+ Đảo đoạn là 1 đoạn NST đứt ra rồi đảo ngược 180o và nối lại làm thay đổi trình tự phân bố các gen trên đó.
Hình 22.1c Đột biến đảo đoạn
Chuyển đoạn là sự trao đổi đoạn giữa các NST không tương đồng, một số gen trong nhóm liên kết này chuyển sang nhóm liên kết khác.
Hình 22.1d Đột biến chuyển đoạn
1.2. Nguyên nhân phát sinh và tính chất của đột biến cấu trúc NST
a. Nguyên nhân phát sinh đột biến cấu trúc NST
- Do tác nhân của môi trường ngòai cơ thể (thường là do tác động của con người) như:
- Tác nhân vật lý: Tia phóng xạ, tia cực tím, nhiệt độ…
- Tác nhân hóa học: Ảnh hưởng của các chất dộc hóa học như: Thuốc trừ sâu, diệt cỏ, điôxin…
Hình 22.2 Các nguyên nhân gây đột biến NST
- Do nguyên nhân bên trong cơ thể: Những biến đổi bất thường trong sinh lí, sinh hóa trong tế bào (xuất hiện một cách tự nhiên).
b. Tính chất của đột biến cấu trúc NST
- Đột biến cấu trúc NST thường có hại cho sinh vật vì trải qua quá trình tiến hoá lâu dài, các gen đã được sắp xếp hài hoà trên NST. Biến đổi cấu trúc NST làm thay đổi số lượng và cách sắp xếp các gen trên đó.
Hình 22.3 Hậu quả của đột biến NST
+ Một số đột biến có lợi, có ý nghĩa trong chọn giống và tiến hoá.
Hình 22.4 Ý nghĩa của đột biến có lợi
