Sinh học 9 Bài 2: Lai một cặp tính trạng

1. Tóm tắt lý thuyết

1.1. Thí nghiệm của Men đen

a. Các khái niệm

- Kiểu hình: Là tổ hợp các tính trạng của cơ thể

- Tính trội: Là tính trạng biểu hiện ở F1

- Tính trạng lặn: Là tính trạng đến F2 mới được biểu hiện

- Tế bào sinh dưỡng: tạo ra cơ thể

- Tế bào sinh dục: tạo trứng và tinh trùng

b. Thí nghiệm

- Lai hai giống đậu Hà lan khác nhau về một cặp tính trạng thuần chủng tương phản

- Các bước thí nghiệm của Menden:

• Bước 1: Ở cây chọn làm mẹ (cây hoa đỏ) cắt bỏ nhị từ khi chưa chín, chỉ lấy nhụy
• Bước 2: Ở cây chọn làm bố (cây hoa trắng) khi nhị chín lấy hạt phấn rắc lên đầu nhụy của cây làm mẹ (cây hoa đỏ)​ → thu được F1

Sơ đồ thụ phấn nhân tạo cho đậu Hà lan

• Bước 3: Cho F1 tự thụ phấn → F2.

- Kết quả một số thí nghiệm của Menden: Ông ấy tiến hành trên 3 tính trạng màu sắc

• Tính trạng 1: Hoa

Hoa đỏ x hoa trắng

F1: 100% đỏ

F2: 705 đỏ : 224 trắng

→ Tỉ lệ kiểu hình F2:  $\frac{705}{705+224}$đỏ : ​$\frac{224}{705+224}$​trắng $\approx$ 3 : 1

• Tính trạng 2: Thân

Thân cao x thân lùn

F1: 100% cao

F2: 787 cao : 277 lùn

→ Tỉ lệ kiểu hình F2: $\frac{787}{787+277}$cao : $\frac{277}{787+277}$lùn $\approx$ 3 : 1

• Tính trạng 3: quả

Quả lục x quả vàng

F1: 100% lục

F2: 428 đỏ : 152 trắng

→ Tỉ lệ kiểu hình F2:  $\frac{428}{428+152}$ lục :  $\frac{152}{428+152}$vàng $\approx$ 3 : 1

c. Kết luận:

Khi lai 2 bố mẹ khác nhau về 1 cặp tính trạng thuần chủng tương phản thì F1 đồng tính về tính trạng của bố hoặc me, còn F2 phân li tính trạng theo tỉ lệ trung bình 3 trội: 1 lặn.

1.2. Men đen giải thích kết quả thí nghiệm.

a. Giải thích

Sơ đồ giải thích kết quả phép lai một cặp tính trạng của Menden

- F1 đồng tính mà F2 phân tính → các tính trạng do các cặp nhân tố di truyền quy định nhưng không hòa trộn vào nhau.

- Mỗi 1 tính trạng do 1 cặp nhân tố di truyền quy định.

- Trong tế bào sinh dưỡng các nhân tố di truyền tồn tại thành từng cặp.

- Trong quá trình phát sinh giao tử mỗi nhân tố di truyền trong cặp nhân tố di truyền phân li về một giao tử và giữ nguyên bản chất như ở cơ thể thuần chủng mà không hoà trộn vào nhau.

- Các nhân tố di truyền được tổ hợp ngẫu nhiên trong quá trình thụ tinh.

b. Viết sơ đồ lai

- Quy ước:

• Gen trội A hoa đỏ
• Gen lặn a hoa trắng
• Cây đậu hoa đỏ thuần chủng kiểu gen AA
• Cây đậu hoa trắng thuần chủng kiểu gen aa

- Sơ đồ lai:

P: Hoa đỏ (AA) x Hoa trắng (aa)

G:        A                        a

F1: Aa (Hoa đỏ)

F1 x F1: Aa x Aa

GF1: A, a           A, a

F2: 1 AA (Hoa đỏ) : 2 Aa (Hoa đỏ) : 1 aa (Hoa trắng)

c. Nội dung quy luật phân li: 

Trong quá trình phát sinh giao tử mỗi nhân tố di truyền trong cặp nhân tố di truyền phân li về 1 giao tử và giữ nguyên bản chất như ở cơ thể thuần chủng của P.