A. Lý thuyết
I. Sinh sản vô tính
- Sinh sản vô tính là: hình thức sinh sản không có sự kết hợp giữa tế bào sinh dục đực và tế bào sinh dục cái.
- Có 2 hình thức sinh sản chính:
- Phân đôi cơ thể: trùng roi xanh, trùng giày …
Sinh sản bằng phân đôi ở trùng biến hình
- Mọc chồi: san hô, thủy tức …
Mọc chồi ở thủy tức
II. Sinh sản hữu tính
- Hình thức sinh sản ưu thế hơn so với hình thức sinh sản vô tính.
- Có sự kết hợp giữa tế bào sinh dục đực (tinh trùng) và tế bào sinh dục cái (trứng) → phôi.
- Có 2 hình thức:
- Thụ tinh ngoài: trứng thụ tinh ngoài cơ thể mẹ (cá, ếch …)
Ếch đồng thụ tinh ngoài
- Thụ tinh trong: trứng thụ tinh bên trong cơ thể mẹ (thằn lằn, chim, thỏ …)
- Cá thể lưỡng tính: có yếu tố đực và yếu tố cái trên cùng 1 cá thể (giun đất …)
Sinh sản hữu tính
Cá thể phân tính: yếu tố đực và yếu tố cái trên 2 cá thể khác nhau (giun đũa, thú …)
Giun đũa sinh sản hữu tính
III. Sự tiến hóa các hình thức sinh sản hữu tính
- Tùy theo mức độ tiến hóa, sự hoàn chỉnh hình thức sinh sản hữu tính được thể hiện ở các mặt sau đây: sự thụ tinh, đẻ trứng hay đẻ con, sự phát triển phôi có biến thái hay trực tiếp, không nhau thai hoặc có nhau thai. Ngoài ra, còn thể hiện ở tập tính chăm sóc trứng và con non.
- Sự sinh sản hữu tính và tập tính chăm sóc con ở động vật.
- Vd:
+ Chim bồ câu:
- Thụ tinh: Thụ tinh trong
- Sinh sản: Đẻ trứng
- Phát triển phôi: Trực tiếp (không nhau thai)
- Tập tính bảo vệ trứng: Làm tổ, ấp trứng
- Tập tính nuôi con: Bằng sữa diều, mớm mồi
+ Trai sông:
- Thụ tinh: Thụ tinh ngoài
- Sinh sản: Đẻ trứng
- Phát triển phôi: Biến thái
- Tập tính bảo vệ trứng: Không
- Tập tính nuôi con: Con non tự đi kiếm mồi
- Trong sự tiến hóa về sinh sản thì sinh sản hữu tính có ưu thế hơn sinh sản vô tính thể hiện ở: Thụ tinh trong, đẻ con, thai sinh, hình thức chăm sóc trứng, nuôi con góp phần nâng cao tỉ lệ thụ tinh, tỉ lệ sống sót và sức sống của cơ thể con non cao trước sự thay đổi của môi trường.
B. Trả Lời Câu Hỏi SGK
1. Giải bài 1 trang 181 SGK Sinh học 7
Hãy kể các hình thức sinh sản ở động vật và sự phân biệt các hình thức sinh sản đó?
Hướng dẫn giải
Ở động vật có hai hình thức sinh sản chính. Đó là sinh sản vô tính và sinh sản hữu tính.
- Sinh sản vô tính là hình thức sinh sản không có tế nào sinh dục đực và tế bào sinh dục cái kết hợp với nhau (mà do sự phân đôi cơ thể hoặc mọc chồi).
- Sinh sản hữu tính là hình thức sinh sản có sự kết hợp giữa tế bào sinh dục đực (tinh trùng) và tế bào sinh dục cái (trứng) tạo thành hợp tử, hợp tử phát triển thành cá thể mới.
2. Giải bài 2 trang 181 SGK Sinh học 7
Giải thích sự tiến hóa hình thức sinh sản hữu tính, cho ví dụ?
Hướng dẫn giải
- Sự tiến hóa về hình thức sinh sản cũng như tập tính của con non là do sự thay đổi của môi trường sống, các loài khác nhau sống ở những môi trường khác nhau, có các yếu tố môi trường sống thay đổi làm ảnh hưởng đến hiệu suất sinh sản.
- Sự tiến hóa trong sinh sản giúp đảm bảo cho động vật đạt hiệu quả sinh sản cao: nâng cao tỷ lệ thụ tinh, tăng tỷ lệ con non sống sót, thúc đẩy sự tăng trưởng nhanh của con non.
