A. Lý thuyết
I. Cấu tạo ngoài và di chuyển
- Cơ thể tôm có hai phần : đầu ngực và phần bụng
Tôm sông
1. Vỏ cơ thể
- Giáp đầu -ngực cũng như vỏ cơ thể tôm có cấu tạo bằng kitin. Nhờ ngắm thêm canxi nên vỏ tôm cứng cáp, làm nhiệm vụ che chở và chổ bám cho hệ cơ phát triển.
- Vỏ tôm chứa sắc tố làm tôm có màu sắc của môi trường.
2. Các phần phụ của tôm
- Phần đầu - ngực có : đôi mắt kép, hai đôi râu, các chân hàm, các chân ngực (càng và chân bò)
- Phần bụng có các chân bơi và tấm lái.
Cấu tạo ngoài của tôm
A- Phần đầu ngực: 1- mắt kép, 2- hai đôi râu, 3- các chân hàm, 4- các chân ngực (càng, chân bò)
B- Phần bụng: 5- Các chân bụng (chân bơi), 6- Tấm lái
Chức năng chính các phần phụ của tôm:
- Phần đầu - ngực:
- 2 mắt kép, hai đôi râu: Định hướng, phát hiện mồi
- Các chân hàm: Giữ và xử lí mồi
- Các chân ngực: Bắt mồi và bò
- Phần bụng:
- Chân bơi (chân bụng): Bơi, thăng bằng, ôm trứng
- Tấm lái: Lái và giúp tôm nhảy
3. Di chuyển
- Tôm dùng chân ngực để bò trên bùn cát, các chân bơi giúp giữ thăng bằng và bơi
- Ngoài ra tôm có thể bơi giật lùi
Tôm bò trên cát
II. Dinh dưỡng
- Tôm là động vật ăn tạp, kiếm ăn vào lúc chập tối. Trên hai đôi râu của tôm có các tế bào khứu giác giúp tôm nhận biết thức ăn từ khoảng cách rất xa.
- Đôi càng bắt mồi, các chân hàm nghiền nát thức ăn. Thức ăn qua miệng vá hầu, được tiêu hoá ở dạ dày nhờ enzim từ gan tiết vào và được hấp thụ ở ruột.
- Ôxi được hấp thụ qua các lá mang. Tuyến bài tiết nằm ở gốc đôi râu thứ hai.
III. Sinh sản
- Tôm phân tính: tôm đực và tôm cái.
- Trứng tôm nở thành ấu trùng, lột xác nhiều lần mới thành tôm trưởng thành.
Hình dạng bên ngoài của tôm sông đực và cái
Khi đẻ, tôm cái dùng các đôi chân bụng ôm trứng. Trứng tôm nở thành ấu trùng, lột xác nhiều lần mới cho tôm trưởng thành
Tôm cái dùng các đôi chân bụng ôm trứng
B. TRẢ LỜI CÂU HỎI SGK
Câu 1 trang 76 SGK Sinh học 7
Ý nghĩa của lớp vỏ kitin giàu canxi và sắc tố của tôm?
Hướng dẫn giải
- Vỏ kitin giàu canxi tạo thành bộ xương ngoài bảo vệ cơ quan bên trong. Nhờ sắc tố cơ thể tôm có thể biến đổi màu sắc theo môi trường để lẩn tránh kẻ thù.
Câu 2 trang 76 SGK Sinh học 7
Dựa vào đặc điểm nào của tôm, người dân địa phương em thường có kinh nghiệm đánh bắt tôm theo cách nào?
Hướng dẫn giải
- Dựa vào đặc điểm có đôi râu nhạy cảm để phát hiện mồi, nhân dân ta thường nhử tôm bằng mồi có mùi thính thơm; đôi khi dùng ánh sáng bẫy tôm vào ban đêm, vì mắt tôm cũng khá tinh nhanh.
- Dựa vào thời gian kiếm ăn của tôm vào lúc chập tối thì người ta thường tiến hành câu và cất vó tôm vào lúc đó.
Câu 3 trang 76 SGK Sinh học 7
Ở nước ta và địa phương em, nhân dân đang nuôi và khai thác loài tôm nào làm thực phẩm và xuất khẩu?
Hướng dẫn giải
- Ở nước ta, nhân dân thường nuôi và khai thác các loài tôm làm thực phẩm và xuất khẩu như sau:
- Ở vùng biển: nhân dân thường nuôi tôm sú, tôm hùm ...
- Ở vùng đồng bằng: nhân dân thường nuôi tôm càng và tôm càng xanh.
