A. Lý thuyết
I. Các hoạt động chủ yếu của bạch cầu
1. Cấu tạo của bạch cầu
- Bạch cầu là tế bào có nhân, kích thước lớn: đường kính 8-18 µm, số lượng ít hơn rất nhiều so với hồng cầu( 7000 – 8000mm3), không có hình dạng nhất định.
- Bạch cầu trung tính, có kính thước 10 µm, các hạt bắt màu đỏ nâu.
- Bạch cầu ưa acid, có kính thước khoảng 8-12 µm, hạt bắt màu hồng đỏ.
- Bạch cầu ưa kiềm, có kích thước 8-12 µm, hạt bắt màu xanh tím.
Hình 13.1 Các loại bạch cầu
2. Cấu trúc của kháng nguyên kháng thể
- Kháng nguyên: Là phân tử ngoại lai có khả năng kích thích cơ thể tiết kháng thể. Như nọc độc của ong, rắn, chất có trên bề mặt của vi khuẩn, virút…
- Kháng thể: là những phân tử Prôtêin do cơ thể tiết ra chống kháng nguyên.
Cơ Chế: Chìa khóa và ổ khoá.
Hình 13.2 Cấu trúc kháng nguyên, kháng thể
3. Hoạt động chủ yếu của bạch cầu
- Bạch cầu tham gia bảo vệ cơ thể bằng cách:
- Phản ứng kháng viêm:
Hình 13.3 Phản ứng kháng viêm
- Sự thực bào là hiện tượng các bạch cầu bắt và nuốt các vi khuẩn vào trong tế bào rồi tiêu hóa chúng đi.
Hình 13.4 Bạch cấu bắt, nuốt các vi khuẩn
- Tế bào B đã chống lại các kháng nguyên bằng cách tiết ra các kháng thể, rồi các kháng thể làm mất hoạt tính của kháng nguyên.
Hình 13.5 Tế bào B tiết kháng thể
Hình 13.6 Phản ứng miễn dịch
- Tế bào T đã phá hủy các tế bào cơ thể bị nhiễm vi khuẩn, virút bằng cách nhận diện, tiếp xúc và tiết ra các prôtêin đặc hiệu làm tan màng tế bào bị nhiễm và tế bào nhiễm bị phá hủy.
Hình 13.7 Qúa trình làm tan màng tế bào bị nhiễm
II. Miễn dịch
- Miễn dịch là khả năng cơ thể không bị mắc một bệnh truyền nhiễm nào đó dù sống ở môi trường có vi khuẩn gây bệnh.
- Có hai loại miễn dịch: là miễn dịch tự nhiên và miễn dịch nhân tạo.
+ Miễn dịch tự nhiên: là khả năng tự chống bệnh của cơ thể (do kháng thể).
- Miễn bẩm sinh.
- Miễn dịch tập nhiễm.
+ Miễn dịch nhân tạo: là tạo cho cơ thể khả năng miễn dịch bằng văc xin.
- Chủ động.
- Bị động.
Hình 13.8 Hệ miễn dịch trên cơ thể người
B. Trả Lời Câu Hỏi SGK
1. Giải bài 1 trang 47 SGK Sinh học 8
Các bạch cầu đã tạo nên những hàng rào phòng thủ nào để bảo vệ cơ thể?
Hướng dẫn giải
Các bạch cầu tạo nên 3 hàng rào phòng thủ để bảo vệ cơ thể là:
- Sự thực bào do các bạch cầu trung tính và đại thực bào thực hiện.
- Sự tiết ra kháng thể để vô hiệu hóa các kháng nguyên do các bạch cầu limphô B thực hiện.
- Sự phá hủy các tế bào cơ thể đã nhiễm bệnh do các tế bào limphô T thực hiện.
2. Giải bài 2 trang 47 SGK Sinh học 8
Bản thân em đã miễn dịch với bệnh nào từ sự mắc bệnh trước đó và với những bệnh nào từ sự tiêm phòng chích ngừa.
Hướng dẫn giải
Bản thân em đã miễn dịch với bệnh thủy đậu, quai bị từ sự mắc bệnh trước đó
Bệnh tiêm phòng: uốn ván, lao, sởi,...
3. Giải bài 3 trang 47 SGK Sinh học 8
Người ta thường tiêm phòng (chích ngừa) cho trẻ em những loại bệnh nào?
Hướng dẫn giải
Người ta thường tiêm phòng (chích ngừa) cho trẻ em những loại bệnh như: lao, bạch hầu, ho gà, uốn ván, bại liệt, viêm gan B, sởi...
