Sinh học 7 Bài 53: Môi trường sống và sự vận động, di chuyển

1. Tóm tắt lý thuyết

I. Các hình thức di chuyển

Các hình thức di chuyển ở động vật

- Mỗi loài động vật có thể có nhiều hình thức di chuyển khác nhau: bò, đi, chạy, nhảy, bơi, bay … phụ thuộc vào tập tính và môi trường sống của chúng.

- Ví dụ: 

• Vịt trời: đi chạy, bơi, bay
• Gà lôi: đi chạy, bay
• Hươu: Đi chạy
• Châu chấu: bò, bay, nhảy đồng thời bằng 2 chân sau
• ........

- Ý nghĩa của các hình thức di chuyển: giúp động vật tìm thức ăn, môi trường sống thích hợp, sinh sản và lẩn trốn kẻ thù. Ngoài ra, còn giúp 1 số động vật di cư để tránh điều kiện bất lợi của môi trường, tìm môi trường sống mới thích hợp hơn.

II. Sự tiến hóa về cơ quan di chuyển

Trong sự phát triển của giới Động vật, sự hoàn chỉnh của cơ quan vận động, di chuyển là sự phức tạp hóa từ chưa có chi đến chi phân hóa thành nhiều bộ phận đảm nhiệm những chức năng khác nhau, đảm bảo cho sự vận động có hiệu quả thích nghi với những điều kiện sống khác nhau.

• Chưa có cơ quan di chuyển, có đời sống bám, sống cố định: San hô, hải quỳ
• Chưa có cơ quan di chuyển, di chuyển chậm, kiểu sâu đo: Thủy tức
• Cơ quan di chuyển còn rất đơn giản (mấu lồi cơ thể và tơ bơi): Giun
• Cơ quan di chuyển đã phân hóa thành chi phân đốt: Rết
• Cơ quan di chuyển được phân hóa thành các chi có cấu tạo và chức năng khác nhau.

Sự phức tạp hóa và chuyên hóa các cơ quan di chuyển ở các đại diện Động vật

B. Trả Lời Câu Hỏi SGK

1. Giải bài 1 trang 174 SGK Sinh học 7

Nêu những đại diện có 3 hình thức di chuyển, 2 hình thức di chuyền hoặc chỉ có một hình thức di chuyển?

Hướng dẫn giải

• Những đại diện có 3 hình thức di chuyển là: vịt trời (đi, chạy, bay), châu chấu (đi, nhảy, bay)...
• Những đại diện có 2 hình thức di chuyển là: vượn (đi, leo trèo), chim cánh cụt (bơi, đi)..
• Những đại diện có 1 hình thức di chuyển là: cá chép (bơi), giun đất (bò), dơi (bay),...

2. Giải bài 2trang 174 SGK Sinh học 7

Nêu lợi ích của sự hoàn chỉnh cơ quan di chuyển trong quá trình phát triển của giới Động vật. Cho ví dụ?

Hướng dẫn giải

- Sự hoàn chỉnh các cơ quan di chuyển tạo điều kiện cho con vật có nhiều hình thức di chuyển (đi, bơi, chạy, nhảy, bò, bay, trườn,…) thích nghi với nhiều kiểu môi trường sống (trên cạn, trong đát, trên không, dưới nước).

- Sự hoàn chỉnh của cơ quan di chuyển giúp động vật di chuyển và cư trú ở nhiều nơi, tạo điều kiện thuận lợi cho quá trình sinh sản, phát triển và hình thành loài mới.

• VD: bàn tay khỉ thích nghi với sự cầm nằm, leo trèo; vây bơi giúp cá di chuyển trong nước; chân khỏe giúp động vật chạy nhanh.