A. Lý thuyết
1.1. Chuẩn bị
- Cá chép
- Khay mổ, kéo, kim mũi giáo, kẹp
1.2. Nội dung tiến hành
a. Kỹ thuật mổ cá
- Video thí nghiệm thực hành mổ cá
- Các bước tiến hành:
- Bước 1: Dùng kéo cắt một vết trước lỗ hậu môn của cá.
- Bước 2: Từ vết cắt trước lỗ hậu môn ta mổ dọc bụng cá về phía dưới vùng vây ngực. Chú ý: Nâng mũi kéo hướng ra ngoài tránh cắt vào các nội quan.
- Bước 3: Cắt vòng theo nắp mang đi qua cơ quan đường bên.
- Bước 4: Sau đó cắt qua các xương sườn, dưới cột sống đến nắp mang và cắt tiếp xương nắp mang ; bỏ phần cơ đã cắt để lộ toàn bộ các nội quan.
b. Trình bày mẫu mổ
Vị trí các cơ quan của cá
1- Tim, 2- Gan, 3- Mật, 4- Dạ dày, 5- Ruột, 6- Tinh hoàn (cá đực) hay buồng trứng (cá cái)
7- Bóng hơi, 8- Thận, 9- Lá mang
Cơ quan trong của cá
2. Bài thu hoạch
- Mang:
- Vị trí, cấu tạo: Nằm dưới xương nắp mang trong phần đầu, gồm các lá mang gắn vào các xương cung mang
- Vai trò: Trao đổi khí
- Tim:
- Vị trí, cấu tạo: Nằm phía trước khoang thân ứng với vây ngực, có 2 ngăn: tâm nhĩ và tâm thất
- Vai trò: Co bóp để thu và đẩy máu vào động mạch, giúp cho sự tuần hoàn máu
- Thực quản, dạ dày, ruột, gan:
- Vị trí, cấu tạo: Nằm giữa khoang thân, phân hoá rõ rệt thành: thực quản,dạ dày, ruột, có gan tiết mật
- Vai trò: Tiêu hoá thức ăn
- Bóng hơi:
- Vị trí, cấu tạo: Trong khoang thân, sát cột sống
- Vai trò: Giúp cá chìm nổi dễ dàng trong dàng
- Thận:
- Vị trí, cấu tạo: Hai thận giữa màu tím đỏ, sát cột sống
- Vai trò: Lọc từ máu các chất không cần thiết để thải ra ngoài
- Tuyến sinh dục, ống sinh dục:
- Vị trí, cấu tạo: Trong khoang thân, ở cá đực là 2 dải tinh hoàn, ở cá cái là buồng trứng phát triển trong mùa sinh sản
- Vai trò: Sinh sản, duy trì và phát triển nòi giống
- Bộ não:
- Vị trí, cấu tạo: Nằm trong hộp sọ,nối với tuỷ sống nằm tronng các cung đốt sống
- Vai trò: Điều khiển, điều hoà hoạt động của cá
3. Kết luận
Sau khi học xong bài này các em cần:
- Nhận dạng được một số nội quan của cá trên mẫu mổ.
- Quan sát và phân biệt được các phần chính của bộ xương.
- Phân tích vai trò của các cơ quan trong đời sống của cá.